«Δεν θέλω να πάω στο σχολείο, πονάει η κοιλιά μου….»
«Δεν θα κάνω ποδήλατο, δεν έχω όρεξη…ε, ναι, πριν μου άρεσε, τώρα δεν μου αρέσει…»
«Δεν μου φτάνουν τα λεφτά που μου δίνεις για το σχολείο, χρειάζομαι κι άλλα…»
«Έπεσα και χτύπησα και σκίστηκε το παντελόνι μου…»
Υπάρχουν κάποιες ενδεικτικές συμπεριφορές που μπορούν να κάνουν έναν γονιό να σκεφτεί ότι το παιδί του μπορεί να είναι θύμα εκφοβισμού:
- το παιδί ξαφνικά δεν θέλει να πάει στο σχολείο
- δεν θέλει να συμμετάσχει σε σχολική εκδρομή
- χάνει το χαρτζιλίκι του
- η διάθεσή του είναι πεσμένη
- επιστρέφει στο σπίτι με σκισμένα ρούχα ή με μελανιές
- δεν θέλει να βγει από το σπίτι
- απομονώνεται από παλιούς φίλους
- γίνεται οξύθυμο χωρίς προφανή λόγο
- πέφτει η σχολική του επίδοση
- δυσκολεύεται να κοιμηθεί ή βλέπει εφιάλτες
Ο εκφοβισμός αναφέρεται σε επιθετικές, σκόπιμες, επαναλαμβανόμενες βίαιες πράξεις που εκδηλώνονται είτε με κλωτσιές, μπουνιές, σπρωξίματα, χτυπήματα είτε με λόγια, όπως βρισιές, πειράγματα, απειλές, κοροϊδίες, με συμπεριφορές απομόνωσης και αποκλεισμού από παρέες, από παιχνίδια και αθλητικές δραστηριότητες, καθώς επίσης με τα κινητά και το internet.
Είναι μια πολύ δυσάρεστη εμπειρία για τα παιδιά-θύματα, που επηρεάζει τη σχολική τους ζωή, τη διάθεσή τους και τη συμπεριφορά τους. Το σχολείο γίνεται ένας χώρος ανασφαλής στον οποίο δεν θέλουν να παρευρίσκονται. Συχνά κατηγορούν τον εαυτό τους για αυτό που γίνεται και απομονώνονται. Φοβούνται να κουβεντιάσουν με οποιονδήποτε αυτό που συμβαίνει και ανησυχούν πως αυτό θα χειροτερέψει την κατάσταση, θα γίνουν «καρφιά» και αυτό θα φέρει περισσότερη βία. Έτσι συχνά η οικογένεια και το περιβάλλον του σχολείου δεν γνωρίζουν τι συμβαίνει.
Από τη στιγμή που ο γονιός έχει υποψίες ότι το παιδί του είναι θύμα εκφοβισμού, καλό είναι να του απευθύνει μερικές διερευνητικές ερωτήσεις:
-πώς πέρασες σήμερα στο σχολείο;
-με ποιους έπαιξες;
-σου αρέσουν τα παιχνίδια που παίξατε;
-υπάρχει κάτι που σε ενοχλεί σε αυτά τα παιδιά;
-υπάρχει κάποια ώρα της ημέρας που σου είναι πολύ δυσάρεστη στο σχολείο;
-θέλεις να καλέσεις κάποιους φίλους στο σπίτι για παιχνίδι;
-υπάρχει κάποιο παιδί που δεν συμπαθείς;
Εάν ο γονιός αντιληφθεί ότι το παιδί του είναι θύμα εκφοβισμού, θα πρέπει:
- να συζητήσει μαζί του για αυτό που συμβαίνει και να μάθει όσα περισσότερα μπορεί. Να του ξεκαθαρίσει ότι όλες οι μορφές βίας είναι απαράδεκτες και δεν επιτρέπονται
- να τονίσει στο παιδί ότι έχει το δικαίωμα να αισθάνεται ασφάλεια στο σχολείο του, και ότι δεν πρέπει να δέχεται να του φέρονται με αυτόν τον τρόπο
- να παροτρύνει το παιδί να προσπαθεί να βρίσκεται σε ασφαλή μέρη, να μην μένει μόνο του και να αναζητά να είναι με άλλα παιδιά
- να καθοδηγήσει το παιδί πώς ν’ αντιμετωπίσει την κατάσταση: η καλύτερη τακτική είναι να δείξει σε αυτόν που του επιτίθεται ότι δεν ανέχεται τη συμπεριφορά του. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να ανταποδώσει. Αντίθετα, θα πρέπει να πει στο παιδί που το παρενοχλεί ότι δεν του αρέσει αυτό που γίνεται και ότι πρέπει να σταματήσει. Η φωνή του να είναι σταθερή, σίγουρη με ήρεμο τόνο. Στη συνέχεια το ίδιο να απομακρυνθεί. Τα παιδιά-θύτες συχνά θέλουν να προκαλέσουν αναστάτωση στο θύμα τους, και επομένως χάνουν το ενδιαφέρον τους, όταν δεν το καταφέρουν. Εάν το παιδί φοβάται να μιλήσει μόνο του στο παιδί που το παρενοχλεί, καλό είναι να βρίσκεται μαζί του κάποιος άλλος. Εάν κάποιος του επιτεθεί, θα πρέπει να το αναφέρει αμέσως σε δάσκαλο
- να ενισχύσει το παιδί να συμμετέχει σε ομάδες, όπως σε κάποιο άθλημα, όπου θα του δοθεί η ευκαιρία να γνωρίσει και άλλα παιδιά με παρόμοια ενδιαφέροντα, και έτσι να μετριαστεί η απομόνωσή του και να ενισχυθεί η αυτοπεποίθησή του
- να ενημερώσει ο γονιός, μόνος ή μαζί με το παιδί, το σχολείο, ώστε να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία του παιδιού
Προτεινόμενα βιβλία:
Μίλα μη φοβάσαι. Τρεις ιστορίες για τη βία στο σχολείο.
Ε. Δικαίου, Β. Ηλιόπουλος, Τ. Τασάκου. Ε.Ψ.Υ.Π.Ε , ένα βιβλίο γραμμένο για παιδιά
Εκφοβισμός και βία στο σχολείο. Τι γνωρίζουμε και τι μπορούμε να κάνουμε. D. Olweus. Ε.Ψ.Υ.Π.Ε, ένα εγχειρίδιο για τους τρόπους πρόληψης και αντιμετώπισης του φαινομένου. Περιέχει έναν πολύτιμο οδηγό που βοηθά γονείς και εκπαιδευτικούς να αναγνωρίσουν εάν ένα παιδί γίνεται θύμα εκφοβισμού ή θύτης.
