2.11.11

Πώς η εύγλωττη σιωπή των νηπίων διδάσκει τους γονείς

Η ΠΡΩΙΜΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΤΑ ΜΩΡΑ ΔΙΝΕΙ ΠΛΟΥΤΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΨΥΧΙΣΜΟΥ ΤΟΥΣ, ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΟΠΙΝΗ ΤΟΥΣ ΕΞΕΛΙΞΗ * ΕΙΔΙΚΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ ΚΑΤΑΡΡΙΠΤΕΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΥΣ ΜΥΘΟΥΣ
Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΣΩΤΗΡΧΟΥ

Μπορεί να μη μιλάνε, αλλά οι αντιδράσεις τους και λαλίστατες είναι και εύγλωττες. Γιατί η μη λεκτική επικοινωνία έχει τόσες πολλές εκφάνσεις όσες είμαστε διατεθειμένοι να αφουγκραστούμε. Χαρά, θυμό, ενθουσιασμό, φόβο και οργή, ικανοποίηση, πόνο και απόλαυση, μια σειρά από συναισθήματα που εκφράζουν τα μωρά• μπορεί απλά να τα προσπεράσουμε ή να τα κατατάξουμε σε ό,τι η ευκολία των κλισέ προτάσσει.

 Και όμως, αυτοί οι πρώιμοι τρόποι επικοινωνίας παρέχουν έναν πλούτο πληροφοριών για την ανάπτυξη των πρωταρχικών σχέσεων, την οργάνωση του ψυχισμού και τη συμπεριφορά του βρέφους που μπορεί να καθορίσουν ακόμη και την κατοπινή του εξέλιξη ως ατόμου.  

Η βιωματική παρατήρηση βρεφών, που ως επιστημονική μέθοδος εκπαίδευσης θεραπευτών αναπτύχθηκε αμέσως μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο στη Μεγάλη Βρετανία, μας αφηγείται πολλά όχι μόνο για τα βρέφη, αλλά και τους γονείς τους, ενώ αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο για τους ειδικούς, ψυχαναλυτές και ψυχοθεραπευτές, αλλά και όσους ασχολούνται με τα παιδιά, όπως είναι οι παιδαγωγοί, οι παιδίατροι ακόμη και οι δικαστικοί εμπειρογνώμονες σε υποθέσεις Οικογενειακού Δικαίου. Χρησιμοποιείται ακόμη σε συμβουλευτικές υπηρεσίες για παιδιά και γονείς.

Μια γνωριμία με όλα τα παραπάνω αποτελεί η πρόσφατη έκδοση «Παρατηρώντας το βρέφος» (Καστανιώτης), ένας συλλογικός τόμος που παρουσιάζει για πρώτη φορά στην Ελλάδα τη μέθοδο της ψυχαναλυτικής παρατήρησης του βρέφους.

Το βιβλίο δεν αρκείται στις βιωματικές καταγραφές Ελλήνων επιστημόνων, αλλά επεκτείνεται στην πρακτική χρησιμότητα της παρατήρησης τόσο ως μέσου εκπαίδευσης και προαγωγής της επιστημονικής σκέψης όσο και στις εφαρμογές της για να συναντήσει τις ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας.

Ταυτόχρονα, συστήνει στο ελληνικό κοινό ιστορικά κείμενα που συντέλεσαν με την οξυδέρκεια και ευαισθησία τους στην καθιέρωση αυτής της επιστημονικής μεθόδου συμβάλλοντας σε μια βαθύτερη γνωριμία με τον ψυχισμό του μωρού, την αλληλεπίδρασή του με αυτούς που το φροντίζουν και την ευθύνη των ενηλίκων να αναταποκριθούν στον νέο ρόλο τους, αφού σε αυτές τις πρώιμες σχέσεις εδράζεται ο τρόπος που θα μπορούν να σχετιστούν για το υπόλοιπο της ζωής τους. Γιατί, όπως έχει ειπωθεί, «το παιδί είναι ο πατέρας του ενήλικου»...